డబ్బింగ్ పాటలు (ఆంధ్రజ్యోతి 28.2.2016)
‘సినిమాలలో వచ్చిందంతా సాహిత్యమేనా?’ అని తర్జనిని నాసికకు అనుసంధానం చేసే వారికొక ప్రశ్న. కథ, నవల, కవిత, నాటిక, నాటకాలుగా వచ్చినవన్నీ సాహిత్యమేనా! ఎక్కడైనా, ఆకాశవాణిలో, వెండితెరపై, దూరదర్శినిలో ఏ మాట, పాట వినిపించినా అది సాహిత్యంలో ఒక భాగమే. అది మంచిదా కాదా, సాహిత్యమా దానికపవాదమా నిర్ణయించుకోవలసినది ఎవరికి వారే.
‘సినిమాలలో వచ్చిందంతా సాహిత్యమేనా?’ అని తర్జనిని నాసికకు అనుసంధానం చేసే వారికొక ప్రశ్న. కథ, నవల, కవిత, నాటిక, నాటకాలుగా వచ్చినవన్నీ సాహిత్యమేనా! ఎక్కడైనా, ఆకాశవాణిలో, వెండితెరపై, దూరదర్శినిలో ఏ మాట, పాట వినిపించినా అది సాహిత్యంలో ఒక భాగమే. అది మంచిదా కాదా, సాహిత్యమా దానికపవాదమా నిర్ణయించుకోవలసినది ఎవరికి వారే.
లుగులో వచ్చిన మొదటి డబ్బింగ్ సినిమా ‘‘ఆహుతి’’ (1950) మద్రాసు సాగర్‌ హాల్లో చూడటం నాకు జ్ఞాపకం వుంది. నా వయసు పదకొండే అయినా చిన్నప్పటి నుంచి సినిమాలు చూడ టం, సినిమా విషయాలు చదవటం వలన డబ్బింగ్ అంటే ఫలానా ప్రక్రియ అంటూ అప్పటికే తెలిసింది.
అయితే దాని మాతృక ‘‘నీరా ఔర్‌ నందా’’ మద్రాసులో వేసినట్లు గుర్తు లేదు. ఆ దర్శకునితో కాని తారాగణంతో కాని ఏమాత్రం పరిచయం లేదు. తెలియని ఆ ముఖాలను తెరపై చూస్తూ ‘ఇది మరాఠీ సినిమా యేమో’ అనుకోవడమూ గుర్తుంది. పొరబాటు, ఎక్కడా ఆడని హిందీ సినిమా అది. నిర్మాతలు దాన్నెందుకు ఎంచుకొన్నారో ఊహించలేము.
తెలిసిన తారలు లేకపోవడం లోటనిపించలేదు కాని వినపడిన మాటలకూ, కనపడిన బొమ్మకూ పొంతన లేకపోవడం చిరాకనిపించింది. అయితే చివరి వరకూ చూసేటట్టు చేసింది ఆ సినిమాలో పాటలే. నిర్వాహకులు ‘లిప్‌ సింక్‌’ని ప్రత్యేకంగా పట్టించుకోకపోవడం చేత కొంతా, సంగీత దర్శకుడూ, రచయితా (రాజేశ్వరరావు, శ్రీశ్రీ) ప్రతిభావిశేషాల చేత కొంతా అవి రాణించాయి. ఎప్పుడెప్పుడా అని ఆ పాటల రికార్డుల కోసం ఎదురు చూసి రాగానే కొనుక్కోవడం - పాడింది నాకిష్టమైన బాలసరస్వతి, కనకం, ఘంటసాల మరి -- గుర్తుంది.
తక్కిన ప్రేక్షకుల సంగతేమో కాని నాకు మాత్రం డబ్బింగ్ చిత్రాలంటే ప్రత్యేకమైన ఆసక్తి, ఏవగింపూ రెండూ లేవు. సిసలు తెలుగు చిత్రాలలాగానే నచ్చినవి బాగుండేవి (ఇన్‌స్పెక్టర్‌ - 53, రక్త కన్నీరు - 56, పరాశక్తి -57), నచ్చనివి చెదారమనిపించేవి పెద్ద తారలున్నా (అమరకవి -53, అంతా యింతే -55, నాగపంచమి -56)
నాకు మాతృకల నటీనటులతో అప్పటికే తెరపరిచయం ఉండటం వలన (మలయాళం వినా) ఏ భాష నుంచి దిగుమతి అన్న విషయం ఆలోచించే వాడిని కాదు. తెలిసిన ముఖాలు, యిష్టమైన సంగీతదర్శకుడు ఉంటే చాలు వెళ్లిపోవడమే. అభిమానించి రెండవ మారు చూసిన చిత్రాలు ఒక పది వరకూ వుంటాయి. అందులో చెప్పుకోదగ్గది ‘మహిషాసుర మర్దని’ (1959). షావుకారు జానకి, రాజ్‌కుమార్‌ నటన, జి.కె.వెంకటేశ సంగీతం, సముద్రాల జూనియర్‌ రచన, శశి, కళ, మాల నాట్యం భలేగా రాణించాయి. ఆ తరువాత యిదే చిత్రాన్ని హిందీ డబ్బింగ్‌లోనూ (దుర్గామాత) మాతృక కన్నడంలోనూ చూశాను. నిర్మాత -దర్శకుని బి.ఎ్‌స.రంగా జాగ్రత్త వలన అన్నీ బాగున్నాయి.
అలా దాదాపు నూరు, నూటయాభై డబ్బింగ్ చిత్రాలు చూసిన తరువాత క్రమేపీ తెలుసుకొన్న విషయాలివి. మాతృక చెత్తయితే దాన్నెవరూ బాగుచేయలేరు. మంచిదాన్ని పాడు చేయగలరు (తూక్కు తూక్కి - అంతాయింతే -55). అనవసరమైనవి తొలగించి మెరుగు పరచగలరు (యిలాంటివి తొలి నాటి వాటిలో ఎన్నో).
నాకు మాతృకల నటీనటులతో అప్పటికే తెరపరిచయం ఉండటం వలన (మలయాళం వినా) ఏ భాష నుంచి దిగుమతి అన్న విషయం ఆలోచించే వాడిని కాదు. తెలిసిన ముఖాలు, యిష్టమైన సంగీతదర్శకుడు ఉంటే చాలు వెళ్లిపోవడమే. అభిమానించి రెండవ మారు చూసిన చిత్రాలు ఒక పది వరకూ వుంటాయి. అందులో చెప్పుకోదగ్గది ‘మహిషాసుర మర్దని’ (1959). షావుకారు జానకి, రాజ్‌కుమార్‌ నటన, జి.కె.వెంకటేశ సంగీతం, సముద్రాల జూనియర్‌ రచన, శశి, కళ, మాల నాట్యం భలేగా రాణించాయి. ఆ తరువాత యిదే చిత్రాన్ని హిందీ డబ్బింగ్‌లోనూ (దుర్గామాత) మాతృక కన్నడంలోనూ చూశాను. నిర్మాత -దర్శకుని బి.ఎ్‌స.రంగా జాగ్రత్త వలన అన్నీ బాగున్నాయి.
అలా దాదాపు నూరు, నూటయాభై డబ్బింగ్ చిత్రాలు చూసిన తరువాత క్రమేపీ తెలుసుకొన్న విషయాలివి. మాతృక చెత్తయితే దాన్నెవరూ బాగుచేయలేరు. మంచిదాన్ని పాడు చేయగలరు (తూక్కు తూక్కి - అంతాయింతే -55). అనవసరమైనవి తొలగించి మెరుగు పరచగలరు (యిలాంటివి తొలి నాటి వాటిలో ఎన్నో).
ఎన్నో ఏళ్లుగా నాకనిపిస్తూ వచ్చింది, ‘ఈ డబ్బింగ్ చిత్రాల చరిత్ర’ ఎవరైనా వ్రాస్తే బాగుండునూ అని. ‘‘వైశాలి’’(89) తెలుగులో చూసిన గుర్తుతో --కేరళలోనే కాదు భారతదేశంలోని సినిమాల పాటల రచయితలలో మేటి వయలార్‌ రామవర్మ అడుగుజాడలలో ఒక మాదిరిగా ఒ.ఎన్‌.వి. కురుప్‌ వ్రాసిన పాటలను మరో మెట్టెక్కించిన రాజశ్రీతో అన్నాను ‘మీరు వ్రాయకూడదా?’ అని. నవ్వేసి ఊరుకొన్నారు, తీరికెక్కడాయనకు!
ఆ తరువాత యిద్దరితో -- డబ్బింగ్ ప్రక్రియ ప్రచండ భాస్కరులే యిద్దరూ -- ఆ మాటే అన్నాను. ‘ఔనౌ’నన్నారు కాని ఆ పని జరగలేదు. భాగవతం బమ్మెరకు వదిలిపెట్టడమైనట్లు ఆ అవకాశం, ఆ అదృష్టం పైడిపాలకు చిక్కింది. పైడిపాల అంటే ఎవరు? అంతకు ముందు ‘తెలుగు సినిమా పాట చరిత్ర’, ‘తెలుగు సినీ గేయకవుల చరిత్ర’ సామర్థ్యంతో పదిలపరచిన వ్యక్తే.
ఇలాంటి వాటిలో వున్న విషయాలను రెండు విధాలుగా విభజించవచ్చు. ఒకటి; అభిప్రాయాలు. వీటితో విభేదించవచ్చు. మరీ కాని మాటయితే వ్యతిరేకించవచ్చు. అయితే అవి ఆ విభాగంలో లోతూ, విస్తృతమూ అయిన పరిశోధన చేసిన వ్యక్తి అభిప్రాయాలని గుర్తుంచుకోవాలి.
రెండు: వాస్తవాలు. ఇవి జేజెమ్మ దిగివచ్చి చెప్పినా కాదని తెలిస్తే ఖండించాలి. అంతటితో ఆగక ఏది నిజమో, ఏది నివురో తేల్చి చెప్పాలి. అయితే అలా చెప్పబడిన విషయమూ -- అరుదుగా -- తప్పు కావచ్చు. విమర్శకుడు విరించి కాదు చిత్రగుప్తుడు.
ఏదయినా యిలాంటి తర్జన భర్జనలు చారిత్రకాంశాలను పటిష్టం చేస్తాయే తప్ప ఆ ప్రయత్నాన్ని నీరుకార్చవు.
ఈ పుస్తకంలో నాకు ఏమాత్రం నచ్చనివి అందున్న అచ్చుతప్పులు. ‘అవి ఏ తెలుగు పుస్తకంలో ఉండవు! ఆ సన్నివేశాన్ని బట్టి ఏది ఒప్పో తేల్చుకొని విషయం గ్రహించలేరా?’ అని కొందరు డాక్టరేటులు వాదించ వచ్చు. ఈ పని అన్నిటా అందరికీ సాధ్యం కానిది. అదీ కాక ‘నీతోపదేశం విని వసుదేవునికి కిరాటి అంబలి నటించాడు’ అని వుంటే? (ఇది యీ పుస్తకంలోనిది కాదు; ఉదాహరణ మాత్రమే) వికారంతో ఒళ్లు గుంజుకోదా! నాకు నచ్చినవి. మూలాల విరివి. ఎందరో రచయితలతో జరిపిన ముఖాముఖీలలో తెలిసిన విషయాల విస్తృతి. ఈ రెండిటినీ జీర్ణించుకొని తెలుగు సినిమా చరిత్ర దాఖలాకు పనికి వచ్చేలా త్రేన్చిన త్రేన్పు యీ పుస్తకం. సినిమా పాటలంటే ఏ మాత్రం అభిరుచి వున్నా తప్పక చదవవలసినదీ పుస్తకం. ఆయా రచయితల డబ్బింగ్ పాటలతో సిసలువీ ఉదాహరించబడ్డాయి.
తెలుగు సాహిత్యం అంటే మక్కువ కలిగిన వారూ యిందున్న విషయాలు తెలుసుకొని లబ్ధిపొందగలరు. ‘సినిమాలలో వచ్చిందంతా సాహిత్యమేనా?’ అని తర్జనిని నాసికకు అనుసంధానం చేసే వారికొక ప్రశ్న. కథ, నవల, కవిత, నాటిక, నాటకాలుగా వచ్చినవన్నీ సాహిత్యమేనా!
ఎక్కడైనా, ఆకాశవాణిలో, వెండితెరపై, దూరదర్శినిలో ఏ మాట, పాట వినిపించినా అది సాహిత్యంలో ఒక భాగమే. అది మంచిదా కాదా, సాహిత్యమా దానికపవాదమా నిర్ణయించుకోవలసినది ఎవరికి వారే.
ఉన్న రెండు అనుబంధాలూ పనికి వచ్చేవే ఉండవలసినంత సమగ్రంగా లేకపోయినా. మొదటిది 2010 వరకు విడుదలైన డబ్బింగ్ చిత్రాలు సంవత్సరాల వరుసలో, ఏ భాష నుంచి, రచయితలెవరు తెల్పేది. రెండవది డబ్బింగ్ పాటల కవుల జాబితా. ఇందులో ఆ సినిమాలకని వ్రాయని జాషువ, కరుణశ్రీ పేర్లుండటం చిత్రం. అవి వుండవలసిందే అంటే శ్రీ కృష్ణుని పేరూ వుండాలి. ‘‘మహావీర భీమసేన’’, ‘‘బలరాం శ్రీకృష్ణ’’ చిత్రాలలో భగవద్గీత శ్లోకాలున్నవి కనుక.
ఈ యమునా తీరాన ఒక తెప్ప పైడిపాల వ్రాసిన ‘‘తెలుగు సినిమాల్లో డబ్బింగ్ పాటలు’’.
పుస్తకమంతటికీ నాకు నచ్చిన పేరా యిది! సమర్పణ: తెలుగులో ఏ పట్టాలూ లేని పండితుడు, నిత్య సాహిత్యామృతపాన మధువ్రతుడు, నా పరిశోధన మజిలీకి (యజ్ఞం?) బుత్విజుడు, మనసు ఫౌండేషన్‌ సారథి శ్రీ మన్నం వెంకటరాయుడు -- ఆ రాయని భాస్కరునికి కృతజ్ఞతాపూర్వకంగా - పైడిపాల.
-వి.ఎ.కె.రంగారావు
-వి.ఎ.కె.రంగారావు
No comments:
Post a Comment