Surya Pradeep S
శ్రీకాళహస్తీశ్వరమహత్యం---ధూర్జటి
శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకమును మహాకవి ధూర్జటి రచించినారు. ధూర్జటి శ్రీ కృష్ణదేవరాయల అష్టదిగ్గజాలలో ఒకడు. కాళహస్తీశ్వర భక్తుడు. ఇతనిని పెద ధూర్జటి అని అంటారు, ఎందుకంటే ఇదే పేరుతో ఇంకో నలుగురు ధూర్జటులు ఉన్నారు.
శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకమును మహాకవి ధూర్జటి రచించినారు. ధూర్జటి శ్రీ కృష్ణదేవరాయల అష్టదిగ్గజాలలో ఒకడు. కాళహస్తీశ్వర భక్తుడు. ఇతనిని పెద ధూర్జటి అని అంటారు, ఎందుకంటే ఇదే పేరుతో ఇంకో నలుగురు ధూర్జటులు ఉన్నారు.
ధూర్జటి 16వ శతాబ్దము ఉత్తర భాగములో 1480 నుండి 1545 వరకు జీవించిఉండవచ్చని భావిస్తున్నారు. ఈయన ఆనాటి పొత్తపి సీమ లోని, ప్రస్తుతం చిత్తూరు జిల్లా లో ఉన్న శ్రీకాళహస్తి పట్టణ వాస్తవ్యుడు. ఈయన తల్లితండ్రులు సింగమ మరియు రామనారాయణ. ఈయన తాత పేరు జక్కయ నారాయణ. వీరి పేర్లను బట్టి ధూర్జటి జన్మత: వైష్ణవుడైనా ఆ తరువాత కాలములో గొప్ప శివభక్తుడైనాడని భావిస్తున్నారు.
ధూర్జటి అష్టదిగ్గజములలో ప్రధానమైనవాడు. భక్తి ప్రబంధమైన శ్రీకాళహస్తి మహత్యం మరియు శైవ శతకమైన శ్రీకాళహస్తీశ్వర శతకం ఈయన యొక్క రెండు ప్రధాన రచనలు. ఆయా రీతులలో ఇవి మహోన్నత కావ్యాలు. ధూర్జటి చెప్పినవి మరియు ధూర్జటిపై చెప్పబడినవిగా అనేక చాటువులు ఆంధ్ర దేశములో ప్రచారములో ఉన్నవి.
పద్యాలు మరియు వాటి తాత్పర్యము
శా|| శ్రీవిద్యుత్కలితాజవంజవ మహాజీమూత పాపాంబు ధా
రా వేగంబున మన్మనొబ్జ సముదీర్ణత్వంబు గోల్పోయితిన్
దేవా! నీ కరుణా శరత్సమయ మింతేచాలు; చిద్భావనా
సేవన్ దామర తంపరై మనియెదన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 1
తా|| సంపదలనెడి మెరుపుతీగెలతో గూడిన సంసారమనెడి మేఘముల నుండి కురిసిన పాపములనెడి నీటిధారాచేత నామన: పద్మము కాంతిలేక చిన్నబోయినది. నీ దయయను శరత్కాలము వచ్చినది. చాలు. ఇంక నా మన: పద్మము వికసించుటే కాదు సర్వసమృద్ధులు గలవాడనై నీ చిన్మూర్తిని ధ్యానించుచు బ్రతికెదను. (పద్మములు వానదెబ్బకు వాడిపోవును. శరత్కాలములో వికసించి కాతిమంతము లగును).
రా వేగంబున మన్మనొబ్జ సముదీర్ణత్వంబు గోల్పోయితిన్
దేవా! నీ కరుణా శరత్సమయ మింతేచాలు; చిద్భావనా
సేవన్ దామర తంపరై మనియెదన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 1
తా|| సంపదలనెడి మెరుపుతీగెలతో గూడిన సంసారమనెడి మేఘముల నుండి కురిసిన పాపములనెడి నీటిధారాచేత నామన: పద్మము కాంతిలేక చిన్నబోయినది. నీ దయయను శరత్కాలము వచ్చినది. చాలు. ఇంక నా మన: పద్మము వికసించుటే కాదు సర్వసమృద్ధులు గలవాడనై నీ చిన్మూర్తిని ధ్యానించుచు బ్రతికెదను. (పద్మములు వానదెబ్బకు వాడిపోవును. శరత్కాలములో వికసించి కాతిమంతము లగును).
శా|| వాణీవల్లభ దుర్లభంబగు భవద్ద్వారంబున న్నిల్చి, ని
ర్వాణశ్రీ జెఱపట్ట జూచిన విచారద్రోహమో, నిత్య క
ణ్యాణ క్రీడల బాసి, దుర్దశలపాలై, రాజలోకాధమ
శ్రేణీ ద్వారము దూర జేసి తిపుడో శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 2
తా|| ఈశ్వరా! బ్రహ్మాదులకు గూడ అలభ్యమైఅ నీ యింటి సింహద్వార దేశమున నిలిచి ముక్తికాంతను చేపట్టుద మను ఆలోచన, నా వంటి అల్పుడు చేసినందువల్లనో యోమోకాని, నీ సేవాభాగ్యమునకు దూరమై, అధములైన రాజులను సేవించు నట్లు చేసినావు గదా!
ర్వాణశ్రీ జెఱపట్ట జూచిన విచారద్రోహమో, నిత్య క
ణ్యాణ క్రీడల బాసి, దుర్దశలపాలై, రాజలోకాధమ
శ్రేణీ ద్వారము దూర జేసి తిపుడో శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 2
తా|| ఈశ్వరా! బ్రహ్మాదులకు గూడ అలభ్యమైఅ నీ యింటి సింహద్వార దేశమున నిలిచి ముక్తికాంతను చేపట్టుద మను ఆలోచన, నా వంటి అల్పుడు చేసినందువల్లనో యోమోకాని, నీ సేవాభాగ్యమునకు దూరమై, అధములైన రాజులను సేవించు నట్లు చేసినావు గదా!
శా||అంతా మిథ్య తలంచి చూచిన నరుండట్లౌ టెరింగిన్ సదా
కాంతల్ పుత్రులు నర్థముల్ తనువు నిక్కంబంచు మోహార్ణవ
భ్రాంతింజెంది చరించుగాని, పరమార్థంబైన నీయందు దా
జింతాకంతయు జింత నిల్పడు గదా, శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 3
తా|| ఆలోచించినచో ఈ జగతత్తంతయును మాయయేగదా! మానవు డా సంగతి తెలిసియుండియు, భార్యయు, పుత్రులు, ధనములు, తన శరీరము అన్నియు శాశ్వతములని భావించి మోహమునొందుచు, జీవనమునకు పరమార్థభూతుడైన నిన్ను మనసులో ఒక్క నిమిషమైననను ధ్యానించడు గదా! ఎంత అజ్ఞానము!
కాంతల్ పుత్రులు నర్థముల్ తనువు నిక్కంబంచు మోహార్ణవ
భ్రాంతింజెంది చరించుగాని, పరమార్థంబైన నీయందు దా
జింతాకంతయు జింత నిల్పడు గదా, శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 3
తా|| ఆలోచించినచో ఈ జగతత్తంతయును మాయయేగదా! మానవు డా సంగతి తెలిసియుండియు, భార్యయు, పుత్రులు, ధనములు, తన శరీరము అన్నియు శాశ్వతములని భావించి మోహమునొందుచు, జీవనమునకు పరమార్థభూతుడైన నిన్ను మనసులో ఒక్క నిమిషమైననను ధ్యానించడు గదా! ఎంత అజ్ఞానము!
శా|| నీ నా సందొడబాటుమాట వినుమా! నీచేత జీతంబు నే
గానిం బట్టక సంతతంబు మది వేడ్కంగొల్తు, నంతస్సప
త్నానీకంబున కొప్పగింపకుము నన్నాపాటియే చాలుదే
జీ నొల్లన్ గరినొల్ల నొల్ల సిరులన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 4
తా|| ఈశ్వరా! నీకును నాకును అంగీరమైన మాట ఒక్కటి చెప్పెదను వినుము. నీనుండి ఏగానియైనను జీతమాశింపక నిత్యము నిన్ను సేవించెదను. నీవు నన్ను కామక్రోధాదులైన లోపలి శత్రువులకు ఒప్పగింపక రక్షింపుము. ఆ యనుగ్రహము చాలును. ఇంక నాకు గుఱ్ఱాలు వద్దు. ఏనుగులు వద్దు. ఐశ్వర్యములు వద్దు. అటువంటివేమియు కోరను.
గానిం బట్టక సంతతంబు మది వేడ్కంగొల్తు, నంతస్సప
త్నానీకంబున కొప్పగింపకుము నన్నాపాటియే చాలుదే
జీ నొల్లన్ గరినొల్ల నొల్ల సిరులన్ శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 4
తా|| ఈశ్వరా! నీకును నాకును అంగీరమైన మాట ఒక్కటి చెప్పెదను వినుము. నీనుండి ఏగానియైనను జీతమాశింపక నిత్యము నిన్ను సేవించెదను. నీవు నన్ను కామక్రోధాదులైన లోపలి శత్రువులకు ఒప్పగింపక రక్షింపుము. ఆ యనుగ్రహము చాలును. ఇంక నాకు గుఱ్ఱాలు వద్దు. ఏనుగులు వద్దు. ఐశ్వర్యములు వద్దు. అటువంటివేమియు కోరను.
మ|| భవకేళి మదిరా మదంబున మహా పాపత్ముడై వీడు న
న్ను వివేకింప డటంచు నన్ను నరకార్ణోకాశి పాలైన బ
ట్టవు, బాలుండొక చోట నాటతమితోడన్ నూత గూలంగ దం
డ్రి విచారింపక యుండునా? కటకటా! శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 5
తా|| జనన మరణ రూపమైన సంసార మనెడి ఆటలోబడి, కల్లు త్రాగినట్లు మత్తెక్కి అదే సుఖమనుకొని యీ నరుడు మహాపాపియై నన్ను (భగవంతుని) తెలిసికొనలేకున్నాడని, నరక సముద్రములో మునిగిపోవుచుండగా చూచుచు ఊరూకుందువా? ఆటలధోరణిలో బాలుడు నూతిలో బడినప్పుడు తండ్రి వానిని గురించి పట్టించుకొనకుండునా? నీవు నన్ను రక్షింపకుండుత న్యాయము గాదని భావము.
న్ను వివేకింప డటంచు నన్ను నరకార్ణోకాశి పాలైన బ
ట్టవు, బాలుండొక చోట నాటతమితోడన్ నూత గూలంగ దం
డ్రి విచారింపక యుండునా? కటకటా! శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! 5
తా|| జనన మరణ రూపమైన సంసార మనెడి ఆటలోబడి, కల్లు త్రాగినట్లు మత్తెక్కి అదే సుఖమనుకొని యీ నరుడు మహాపాపియై నన్ను (భగవంతుని) తెలిసికొనలేకున్నాడని, నరక సముద్రములో మునిగిపోవుచుండగా చూచుచు ఊరూకుందువా? ఆటలధోరణిలో బాలుడు నూతిలో బడినప్పుడు తండ్రి వానిని గురించి పట్టించుకొనకుండునా? నీవు నన్ను రక్షింపకుండుత న్యాయము గాదని భావము.
No comments:
Post a Comment